فناوري اطلاعات

طراحي سايت يكي از علوم مرتبط به رشته فناوري اطلاعات است. در اين مقاله از مجموعه مقالات طراحي سايت ، تمام سعي ما بر اين است تا به طور كامل اين رشته را براي شما شرح دهيم.

خيلي از مردم فناوري اطلاعات رو اشتباه تفسير مي كنند و فكر مي كنند همان رشته كامپيوتر ولي با نامي جديد است. درحالي كه از كامپيوتر در فناوري اطلاعات به عنوان يك ابزار استفاده ميشود. فناوري اطلاعات بسيار از علم رايانه وسيع‌تر و پيچيده تر است. با توجه به اينكه اين روز ها بحث انتخاب رشته داغ است، در اين مقاله طراحي سايت به معرفي كامل رشته فناوري اطلاعات مي پردازيم .
در اين مقاله به مباحث وضعيت رشته در دانشگاه ها ، گرايش‌ها ، دروس ، زمينه‌هاي اشتغال در ايران و در خارج از كشور پرداخته شده است.

فناوري اطلاعات (فا) (به انگليسي: Information Technology يا IT)‏، همان طور كه به‌وسيله انجمن فناوري اطلاعات آمريكا (ITAA‎) تعريف شده‌است، «به مطالعه، طراحي، توسعه، پياده‌سازي، پشتيباني يا مديريت سيستم‌هاي اطلاعاتي مبتني بر رايانه، خصوصا برنامه‌هاي نرم‌افزاري و سخت‌افزار رايانه مي‌پردازد». به طور كوتاه، فناوري اطلاعات با مسائلي مانند استفاده از رايانه‌هاي الكترونيكي و نرم‌افزار سروكار دارد تا تبديل، ذخيره، حفاظت، پردازش، انتقال و بازيابي اطلاعات به شكلي مطمئن و امن انجام پذيرد.

اخيرا تغيير اندكي در اين عبارت داده مي‌شود تا اين اصطلاح به طور روشن دايره ارتباطات مخابراتي را نيز شامل گردد. بنابراين عده‌اي بيشتر مايلند تا عبارت «فناوري اطلاعات و ارتباطات» (فاوا) (Information and Communications Technology) يا به اختصار ICT را به كار برند.
پيتر نورتون برنامه نويس و نويسنده مشهور آمريكايي مهندسي فناوري اطلاعات را به اين صورت تعريف مي كند: مهندسي فناوري اطلاعات بخشي از مهندسي است كه به مطالعه و كاربرد داده ها و پردازش آنها، خريد خودكار، ذخيره سازي، مديريت، كنترل، سوئيچينگ، مبادله، ارسال يا دريافت داده و توسعه و استفاده از سخت افزار، نرم افزار، ميان افزار و پروسيجرهاي مربوط به اين فرايند اختصاص دارد.دكتر ريچارد لاهير استاد دانشگاه استنفورد نيز درباره علمِ مهندسي فناوري اطلاعات مي گويد: “مهندسي فناوري اطلاعات عبارت است از جمع آوري, طبقه بندي, سازمان دهي, حفظ امنيت و نشر هرگونه اطلاعات اعم از صوتي, تصويري, متن و … به وسيله ي ابزار كامپيوتر و تكنولوژي هاي جديد ديگر. مهمترين و محوري ترين دستاورد اين فناوري دسترسي سريع به اطلاعات و انجام امور بدون در نظر گرفتن فواصل جغرافيايي و فارغ از محدوديتهاي زماني است.”
فناوري اطلاعات متشكل از چهار عنصر اساسي انسان، ساز و كار، ابزار، ساختار است، به طوري كه در اين فناوري، اطلاعات از طريق زنجيره ارزشي كه از بهم پيوستن اين عناصر ايجاد مي‌شود جريان يافته و پيوسته تعالي و تكامل سازمان را فراراه خود قرار مي‌دهد:

√ انسان: منابع انساني، مفاهيم و انديشه، نوآوري
√ ساز و كار: قوانين، مقررات و روشها، سازوكارهاي بهبود و رشد، سازوكارهاي ارزش گذاري و مالي
√ ابزار: نرم‌افزار، سخت‌افزار، شبكه و ارتباطات
√ ساختار: سازماني، فراسازماني مرتبط، جهاني

بسياري مفهوم فناوري اطلاعات را با كامپيوتر و انفورماتيك ادغام مي‌كنند، اين درحاليست كه اين‌ها ابزارهاي فناوري اطلاعات مي‌باشند نه تمامي آنچه كه فناوري اطلاعات عرضه مي‌كند. سيد حامد خسرواني شريعتي در مقاله‌اي در همين زمينه آورده‌است كه:” با فرض اينكه فناوري اطلاعات يك سيب باشد، كامپيوتر، شبكه، نرم افزار و ديگر ابزارهاي مرتبط با اين حوزه همانند دم سيب است كه ميوه توسط آن تغذيه مي‌گردد، حال اين خود سيب است كه محصول اصلي است و هدف و نتيجه در آن خلاصه مي‌گردد.
زمينه‌هاي IT امروزه معناي اصطلاح «فناوري اطلاعات» بسيار گسترده شده‌است و بسياري از جنبه‌هاي محاسباتي و فناوري را دربر مي‌گيرد و نسبت به گذشته شناخت اين اصطلاح آسان‌تر شده‌است. چتر فناوري اطلاعات تقريباً بزرگ است و بسياري از زمينه‌ها را پوشش مي‌دهد. متخصص فناوري اطلاعات وظايف گوناگوني دارد، از نصب برنامه‌هاي كاربردي تا طراحي شبكه‌هاي پيچيده رايانه‌اي و پايگاه داده‌هاي اطلاعاتي. چند نمونه از زمينه‌هاي فعاليت متخصصين فناوري اطلاعات مي‌تواند موارد زير باشند:فناوري اطلاعات و علوم كتابداري و اطلاع رساني ارتباط تنگاتنگي با هم دارند.

√ مديريت اطلاعات
√ پياده‌سازي شبكه‌هاي رايانه‌اي
√ مهندسي رايانه
√ طراحي سيستم‌هاي پايگاه داده
√ مديريت سيستم‌هاي اطلاعاتي
√ سيستم‌هاي اطلاعاتي مديريت
√ مديريت سيستم‌ها
√ امنيت
√ مديريت خدمات فناوري اطلاعات

فناوري اطلاعات در دانشگاه‌هاي ايران

در بيشتر كشورها اين دانش در دانشگاه‌ها با عنوان رشته «فناوري اطلاعات» (Information Technology) شناخته مي‌شود، در حاليكه در ايران بر اساس تصميم سازمان آموزش عالي كشور عنوان «مهندسي فناوري اطلاعات» براي اين رشته بكار برده مي‌شود و رشته‌اي نيز تحت عنوان مهندسي فناوري اطلاعات و ارتباطات (ICT) به پيشنهاد وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات اخيراً در دانشگاههاي ايران تدريس مي‌شود همچنين رشته‌اي با عنوان فقط «فناوري اطلاعات» وجود ندارد.[نيازمند منبع] همچنين رشتهٔ ميان‌رشته‌اي ديگري با عنوان رشته «مديريت فناوري اطلاعات» در دانشگاه‌هاي ايران و ديگر كشورها وجود دارد كه از تركيب دو رشته “مديريت” و «فناوري اطلاعات» به وجود آمده‌است. رشته مهندسي فناوري اطلاعات به چگونگي سازماندهي و ساماندهي داده‌ها مي‌پردازد و رشته مديريت فناوري اطلاعات به چگونگي تدوين سيستم و استفاده از داده‌ها مي‌پردازد. هركدام از اين رشته‌ها داراي گرايش‌هاي ويژه خود هستند كه در دانشگاه‌هاي ايران به شرح زيرند:

مهندسي فناوري اطلاعات:

√ تجارت الكترونيكي
√ سيستم‌هاي چندرسانه‌اي
√ مديريت سيستم‌هاي اطلاعاتي
√ امنيت اطلاعات
√ شبكه‌هاي كامپيوتري
√ مهندسي فناوري اطلاعات (IT)

گرايش‌هاي رشته مديريت فناوري اطلاعات:

√ مديريت منابع اطلاعاتي
√ سيستم‌هاي اطلاعات پيشرفته
√ نظام كيفيت فراگير

گرايش‌هاي رشته مهندسي فناوري اطلاعات و ارتباطات:

√ مديريت شبكه
√ ديتا و امنيت شبكه
√ ارتباطات سيار
√ مديريت ارتباطات و فناوري اطلاعات
√ سيستمهاي چند رسانه‌اي

دروس تخصصي مهندسي فناوري اطلاعات

درس‌هاي تخصصي كارشناسي مهندسي فناوري اطلاعات عبارتند از:

√ مباني فناوري اطلاعات
√ مهندسي فناوري اطلاعات
√ تجارت الكترونيكي
√مديريت و كنترل پروژه‌هاي فناوري اطلاعات
√ برنامه‌ريزي استراتژيك فناوري اطلاعات
√ آموزش الكترونيكي
√ محيط‌هاي چند رسانه‌اي
√ پروژه فناوري اطلاعات
√ كارآموزي IT
√ گرافيك كامپيوتري

زمينه‌هاي اشتغال

با توجه به گسترش روزافزون دنياي كامپيوتر امروزه بيش از هر زمان ديگري نياز به متخصصان كامپيوتر احساس مي‌شود. امروزه يك مهندس كامپيوتر اگر علاقمند به كار باشد، هيچ وقت با مشكل بيكاري روبه رو نمي‌شود. به خصوص مهندسين نرم افزار فرصت‌هاي شغلي بيشتري داشته و براي كاركردن نياز به امكانات و تجهيزات زيادي ندارند. فرصت‌هاي شغلي اين رشته به حدي گسترده و متعدد است كه نه تنها فارغ التحصيلان اين رشته به راحتي جذب بازار كار مي شوند بلكه دانشجويان دو سال آخر اين رشته نيز مي توانند وارد بازار كار شده و فعاليت كنند. براي مهندسين سخت افزار هم امكان كار در شركت‌هاي توليد كننده قطعات و دستگاه‌ها و مراكز صنعتي – توليدي بسيار فراهم است و از نظر سطح درآمدي هم با توجه به دانش و پشتكار شخصي در حد قابل قبول و ايده آلي قرار دارند. از طرفي با توجه به استفاده روزافزون از شبكه اينترنت زمينه كار در اين موضوع نيز بسيار مهياست.

بازار كار در خارج از كشور

پيش از هر چيز شايان ذكر است كه به دليل نزديكي ميدان‌هاي فعاليت در هر دو رشته مهندسي كامپيوتر و IT، بازار كار و فعاليت‌هاي اقتصادي نيز در اين دو رشته بسيار به يكديگر نزديك است و داوطلبين كار در خارج نه بر اساس يكي از اين دو رشته تحصيلي بلكه بر پايه توانايي‌هاي فردي مي‌توانند گوي سبقت را جهت در اختيار گرفتن شغل (مسلما مرتبط با كامپيوتر) بربايند.

رشته‌هاي مهندسي سخت افزار، نرم افزار و IT (آنچه به عنوان IT در كشور ما تدريس مي‌شود) در خارج از اين مرزها به عنوان مجموعه‌ي مهندسي كامپيوتر شناخته مي‌شوند كه اين مجموعه طبق آمارگيري‌هاي اخير (تاريخ آمارگيري: ۱۱ July 2007 ) پر درآمدترين رشته دانشگاهي محسوب مي‌شود كه بيشترين درآمد را عايد فارغ التحصيلان خود مي‌كند. رقم تخميني ۱۰۴ هزار دلار در سال براي افراد با سابقه كاري ۱۰ سال به بالا گواه بر اين نكته است كه دانشجويان اين رشته با تلاش و پشتكار مي‌توانند آينده موفقي را براي خود در خارج از كشور رقم بزنند. آمار بيكاري در اين رشته نيز نسبت به بسياري از رشته‌ها بسيار كمتر است و حتي طبق آمار اعلام شده دانشجوياني كه هنوز تحصيل خود را نيز به پايان نرسانده‌اند هم مي‌توانند در حين تحصيل، شاغل يكي از ميدان‌هاي كاري مرتبط با اين رشته شده و به بهبود وضع اقتصادي خود در كنار فرآگيري اين علوم، بپردازند. كشورهاي آلمان و آمريكا از جمله بزرگترين پذيرندگان مهندسين كامپيوتر و كشورهاي هند و ژاپن هم بزرگترين صادركنندگان آن‌ها محسوب مي‌شوند. اين در حاليست كه بعد از آلمان كشورهاي غرب اروپا، اسكانديناوي و خاورميانه گزينه‌هاي مناسب و دردسترس‌تري براي دانشجوياني كه قصد عزيمت از كشور جهت كار و فعاليت در كشورهاي ديگر را دارند، است.

بازار كار رشته مهندسي فناوري اطلاعات

√ مطالعه، بررسي و امكان سنجي سخت افزار، شبكه و نرم افزار مورد نياز

√ جمع آوري، سازمان دهي، طبقه بندي اطلاعات

√ ايجاد و نگهداري نرم افزارهاي مورد نياز مانند پست فارسي و ابزار جستجوي اطلاعات فارسي

√ طراحي و پياده سازي شبكه هاي محلي

√ مطالعه و بررسي ابزار مخابراتي مناسب براي انتقال اطلاعات

√ مطالعه و بررسي سيستم‌هاي نرم افزاري مناسب براي سازماندهي و استفاده از اطلاعات مانند سيستم‌هاي عامل و سيستم‌هاي بانك اطلاعاتي

√ مطالعه و شناسايي شيوه‌هاي جديد براي اطلاع رساني

بازار كار رشته امنيت

√ توليد محصولات نرم افزاري و سخت افزاري مانند:

√ ديوار آتش ( fire walls )

√ سيستمهاي كنترل نفوذ ( Honey pots )

√ سيستمهاي تشخيص نفوذ ( IDS & IPS )

√ سيستمهاي پالايش ( Filters)

√ فراهم سازي امنيت لازم براي تراكنش‌هاي مالي بانك‌ها

√ فعاليت در مراكز داده و شركت‌هاي ارائه دهنده خدمات اينترنت براي تامين امنيت سرورها

بازار كار رشته تجارت الكترونيك

√ فعاليت در بانك‌ها حول محور پول الكترونيك مانند:

√ بانكداري اينترنتي

√ بانكداري از طريق موبايل

√ ايجاد سايت‌هاي ارائه دهنده خدمات تجارت الكترونيك

مكان‌هايي كه در ايران مي توان در آن‌ها مشغول به كار شد

√ شركت‌هاي نرم افزاري مانند همكاران سيستم و پرورش داده‌ها

√ شركت‌هاي سخت افزاري

√ شركت‌هاي ارتباطي و شبكه

√ شركت‌هاي مخابراتي

√ شركت‌هاي تجاري مانند بانك‌ها و ديگر موسسات مالي و اعتباري

اينجا يك شهر الكترونيكي است. شهري كه آموزش, تفريحات, خريد و فروش و بخش قابل توجهي از ارتباطات آن الكترونيكي مي‌باشد. در اين شهر, فارغ‌التحصيلان IT حضوري فعال دارند. زيرا از سوار شدن به مترو و تاكسي تا خريد از فروشگاهي كه در آن فروشنده‌اي حضور ندارد, به صورت الكترونيكي انجام مي‌گيرد.
اين تصويري از آينده تمامي كشورهاي جهان از جمله كشور ايران است. تصويري كه بيانگر وجود فرصت‌هاي شغلي فراوان براي فارغ‌التحصيل IT است. البته يك مهندسي IT نه تنها در آينده, بلكه در حال حاضر نيز فرصت‌هاي شغلي فراواني دارد.
براي مثال, در حال حاضر وزارت بازرگاني در پي آن است كه سيستم تجارت ايران را مثل كشورهاي پيشرفته, الكترونيكي كند. اين پروژه بسيار پيچيده است و نياز به تعداد قابل توجهي متخصص IT دارد. تا جايي كه اگر تمامي دانشجويان ما وارد بازار كار شوند, باز هم پاسخگوي نياز اين پروژه و پروژه‌هاي مشابه نخواهند بود. حتي در كارهايي ساده‌تر مثل مكانيزه شدن سيستم يك اداره, نياز به متخصص اين رشته است. كاري كه در بعضي از سازمان‌ها آغاز شده اما هنوز سيستم هيچ سازماني به طور كامل مكانيزه نشده است. به عبارت ديگر در حال حاضر همه چيز به سمت IT پيش مي‌رود و به همين دليل فارغ‌التحصيل اين رشته اگر توانمند باشد, بيكار نخواهد ماند.